Zgłaszający:

Koło Gospodyń Wiejskich ?Gałkowianki?, Gałków Duży, gm. Koluszki

Tradycyjną potrawą codzienną jedzoną w Polsce często na śniadanie zamiast zalewajki był kapłonek, czyli wodzianka. W Leksykonie sztuki kulinarnej jest napisane, że wodzianka to ?zupa przyrządzona z czerstwego chleba pokrajanego w kostkę, zalanego wrzątkiem, z dodatkiem roztartego z solą czosnku i tłuszczu, najlepiej smalcu ze skwarkami?. [Halbański 1987:204] W Łęczyckiem ?na śniadanie spożywano tzw. kapłon z gotowanej wody i suszonego chleba?, [Dekowski 1964:187] natomiast w Łowickiem ?kapłun v. kapłanek, zupa z gotowanej wody i z drobionego chleba lub sucharow?. [Dekowski 1968:224] W okręgu górniczym określana nadto była jako kura górnicza. Z nazwą tą związana jest kurzina z Istebnej. [Szromba-Rysowa 1978:71] W niektórych regionach Polski wodzianka nazywana była rosołem na siekierze. [Kowalska-Lewicka, Szromba-Rysowa 1976:365] W Brzezińskiem gotowano taką polewkę zwaną ślepym rosołem względnie rosopitkiem, w Łowickiem i na innych terenach Polski środkowej rosołkiem lub gapim rosołem. Chleb używany do kapłonka powinien być czerstwy, żytni, z dobrze wypieczoną skórką ? wtedy zupa ma aromat i lekko kwaskowy smak. Dodaje go również listek bobkowy, pieprz i sol oraz śmietana. Jeśli jest zupą postną nie krasi się jej słoninką ze skwarkami. W tradycyjnym pożywieniu wiejskim ważne miejsce zajmowały posiłki postne podawane w piątki, a nawet w środy i soboty oraz w ciągu czterdziestodniowego postu przed Wielkanocą. W Polsce potrawami postnymi były przede wszystkim kwaśne polewki gotowane na wodzie i maszczone olejem, a wśród nich znajdowała się wodzianka. [Kowalska-Lewicka, Szromba-Rysowa 1976:368] W Polsce środkowej kapłon z suszonego chleba należał do potraw postnych, jadanych w Triduum Sacrum, znane w liturgii kościelnej pod mianem dni świętych ostatnich, trzech dni Wielkiego Tygodnia. [Dekowski 1979: 203].