Zgłaszający:

Barbara Kowalczyk, Wągry, gm. Rogów

Dusichę cechuje tradycyjna technika przyrządzania. Rożnie ją dawniej nazywano. Duszki, pączek, kulaszy, prażonki, prażaków, na Podhalu mówiono sapka, w Bocheńskiem dziamka, w Chrzanowskiem paciara, w Zamojskiem psica, w Sochaczewskiem gziocha albo fuzia, w Rawskiem psiocha, w Brzezińskiem dziad. [Dekowski 1976:9] W Łowickiem występowała pod nazwą dusichy. Sposób jej przyrządzania polegał na uprażeniu na sucho w żelaznym garnku mąki, gotowanej następnie aż do zgęstnienia w wodzie. [Kowalska-Lewicka, Szromba-Rysowa 1976:365-366] Gloger pisze, że to jest ?potrawa starodawna z mąki pszennej a najczęściej z hreczanej, która praży się sucho na patelni lub w rądlu a potem sypie na okraszony wrzątek, miesza i podaje na gęsto lub na sypko z dodaniem skwarek?. [Gloger 1985:117] W Leksykonie sztuki kulinarnej przeczytamy, że najlepiej wymieszać oba rodzaje maki po połowie. [Halbański 1987:147] W Łowickiem tzw. dusichę gotowano najczęściej z mąki żytniej, rzadziej z pszennej, gryczanej lub jęczmiennej. [Dekowski 1968:107] W Polsce centralnej wyrożniano dwa rodzaje dusichy: ?prażuchę v. prażochę i porke v. psioche v. dzioda?, które gotowano z mąki żytniej pytlowej lub razowej, rzadziej z pszennej, jęczmiennej czy gryczanej. [Dekowski 1979:194] Prażuchę przyrządzano w ten sposób, że do mąki upalonej w garnku na brązowo wlewano odpowiednią ilość gorącej wody lub słodkiego mleka i mieszano tak długo aż powstała zwarta jednolita masa. Porkę przyrządzano nieco inaczej. Do gotujących się ziemniaków wsypywano mąkę i gotowano tak długo, aż ziemniaki były miękkie; następnie część wody odlewano a pozostałą zawartość starannie tłuczono i mieszano. Po otrzymaniu dobrze wyrobionej masy, przypominającej pulchne ciasto, zarówno prażuchę jak i porkę wykładano niewielkimi bryłkami (bulkami) na miski?. [Dekowski 1968:107-108, 1979:194] Dusichę jedzono z mlekiem, słoniną, olejem, cukrem, a także z kapuśniakiem. Tradycję tej, jakże smacznej potrawy, kultywuje się do dziś w gminie Rogów, zachowując tym samym dziedzictwo kulinarne regionu.