Zgłaszający:

Elżbieta Krajewska, Nagawki, gm. Dmosin

Jabłka pieczone to deser popularny w staropolskiej kuchni. Historycy kultury zanotowali, że w staropolskiej kuchni lubowano się w konfiturach, piernikach, uwielbiano ciasta. W XVII i XVIII wieku ?Na dworach z reguły kontentowano się np. pieczonymi jabłkami czy jakimś ciastem?. [Kuchowicz 1992:30] Gloger napisał, że najstarszą formą przetwarzania jabłek było ?prawdopodobnie kwaszenie jabłek leśnych na zimę, sięga w Polsce czasów przedhistorycznych, a przetrwało do czasów naszych w zwyczaju gospodyń dodawania takich jabłek do kwaszonej kapusty. Szczepienie drzew owocowych zaprowadzili u nas w dobie piastowskiej zakonnicy, przybywający z Zachodu?. [Gloger 1985:280] Na polskich wsiach, w lasach, na polach rosło bardzo dużo dzikich jabłoni. Chętnik pisał, że na Kurpiach ?Dzikie jabłuszka jedzą po przemarznięciem lub kwaszą w beczkach? [Chętnik 1936:12], jednakże ?Dzikie jabłka nawet przy braku owoców nie są ochotnie zjadane, gdyż są niemożliwie cierpkie. [...] Nieśpieszny nikt z ich pieczeniem lub gotowanie, gdyż cierpkość ich trudno zgubić? [Chętnik 1936:39]. Następnie gotowano z nich również zupy. W Łęczyckiem na wieczerzy wigilijnej ?dzielono się nie tylko opłatkiem, ale również dość często jabłkiem, które w tym celu krajano na tyle części ilu było domowników. Składano przy tym świąteczne życzenia. Wierzono, że spożycie jabłka w tak uroczystej chwili zapewni młodym rumieńce, a starszym siły do pracy?. [Dekowski 1979:209] W latach międzywojennych w wielu rodzinach chłopskich znalazły zastosowanie ?przetwory owocowo-warzywne. Przyrządzano wówczas na potrzeby własne, soki z jagód, włochyń, jeżyn i wiśni [?]?. [Dekowski 1979:216] W XIX-wiecznej wsi polski środkowej w sadach przyzagrodowych rosły drze szlachetne odmiany grusz, jabłoni, wiśni, czereśni i śliw. ?W XX wieku ilość owoców szlachetnych zwiększyła się, zwłaszcza na terenie Łowickiego, Łęczyckiego i Rawskiego. Pojawiły się nowe gatunki [?] jabłoni (kosztele, titówki, papierówki, antonówki) [?]. Drzewa te w latach międzywojennych, tworzyły w większości sady, z których owoce przeznaczone były na handel? [Dekowski 1979:179]. Gotowano z nich również zupy. W Łowickiem w okresie międzywojennym ?dla podniesienia smaku do zup owocowych dodawano cukru względnie sacharyny, cynamonu i goździków?. [Dekowski 1968:104] Jabłka używane do pieczenia z sokiem metoda tradycyjną, muszą być młode, dobrze wykształcane i najlepiej, by pochodziły z tradycyjnych sadów. Właściwy smak i zapach potrawy zapewnią owoce z drzew odpowiednio dobranej starej odmiany jabłoni.